استفاده از صفات مورفولوژیکی برگ برای تمایز توده های populus nigra در استان های کرمانشاه و زنجان

ازدیاد غیر جنسی صنوبر از طریق قلمه زدن و استفاده گسترده از آن در صنوبرکاریهای کشور، سطح تنوع ژنتیکی این درختان ارزشمند را تهدید می کند. از این رو، بررسی میزان تنوع ژنتیکی این درختان به منظور اتخاذ راهبرد حفاظت و توسعه صنوبرکاری برای مدیریت پایدار و استمرار تولید چوب ضروری به نظر می رسد. بر این اساس در تحقیق حاضر از میان توده های populus nigra کشت شده در دو استان کرمانشاه و زنجان با استفاده از 23 صفت مورفولوژیکی برگ، 12 توده از لحاظ وجود گوناگونی ژنتیکی مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور یکسان سازی شرایط محیطی، قلمه ها در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصــادفی در 3 تکرار، در عرصه مجتمع تحقیقاتی البرز کرج کاشته شدند. اندازه گیری صفات مورفولوژیکی در اواسط فصل رویش انجام شد و داده های حاصل با استفاده از تجزیه واریانس، تجزیه به مؤلفه های اصلی و تجزیه خوشه ای مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس از لحاظ بیشتر صفات، گوناگونی در سطح توده ها را آشکار ساخت. نتایج تجزیه به مؤلفه های اصلی، صفات با وزن بیشتر در مؤلفه ها را معرفی کرد. در نهایت تجزیه خوشه ای توانست به خوبی توده های دو استان را در گروه های مجـزا و به صورت مشابه با روش تجزیه به مؤلفه های اصلی تفکیک کند؛ به طوری که سطح تنوع ژنتیکی درختان استان زنجان بیشتر از درختان استان کرمانشاه ارزیابی شد. نتایج نشان داد که صفات مورفولوژیکی در شرایط محیــطی یکسان می توانند قرابتها و تفاوتها را در بین توده ها آشکار کنند